Vai trò to lớn của Osimertinib bổ trợ trong điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn III

Giới thiệu

Ung thư phổi không tế bào nhỏ (non-small cell lung cancer, NSCLC) chiếm khoảng 85% tổng số các ca ung thư phổi. Giai đoạn III của NSCLC là một trong những giai đoạn phức tạp nhất về mặt điều trị do tính chất không đồng nhất giữa các nhóm bệnh nhân, từ những ca có khả năng phẫu thuật đến những trường hợp không thể can thiệp ngoại khoa và phải phụ thuộc vào hóa trị/xạ trị. Với sự phát triển mạnh mẽ của liệu pháp nhắm trúng đích, đặc biệt là các thuốc ức chế thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu bì (EGFR), việc điều trị NSCLC giai đoạn III đang bước vào một kỷ nguyên mới của cá nhân hóa. Trong đó, Osimertinib, một TKI thế hệ thứ ba, đã chứng minh vai trò to lớn trong điều trị bổ trợ sau phẫu thuật nhờ dữ liệu vững chắc từ nghiên cứu ADAURA.

Tổng quan về Osimertinib

Osimertinib là thuốc ức chế EGFR thế hệ thứ ba, có khả năng chọn lọc mạnh mẽ đối với các đột biến nhạy cảm EGFR (exon 19 deletion, L858R) và cả đột biến T790M – nguyên nhân phổ biến gây kháng thuốc ở các TKI thế hệ đầu. Ngoài ra, Osimertinib có khả năng xuyên qua hàng rào máu não tốt hơn các thuốc tiền nhiệm, trở thành một lựa chọn lý tưởng để kiểm soát di căn não – một trong những biến chứng thường gặp ở bệnh nhân EGFR+.

Nhu cầu điều trị bổ trợ trong giai đoạn III

Sau khi phẫu thuật triệt căn, nguy cơ tái phát của NSCLC vẫn rất cao, đặc biệt ở các giai đoạn II và IIIA. Tái phát có thể xảy ra tại chỗ, trong lồng ngực hoặc di căn xa đến não, xương, gan. Các nghiên cứu trước đây cho thấy tỉ lệ sống 5 năm sau phẫu thuật ở nhóm giai đoạn IIIA chỉ khoảng 25–30%, và hóa trị bổ trợ chỉ mang lại cải thiện khiêm tốn.

Do đó, nhu cầu về một phương pháp bổ trợ hiệu quả hơn, đặc biệt đối với nhóm bệnh nhân có đột biến EGFR, là điều cấp thiết. Việc áp dụng liệu pháp nhắm trúng đích như Osimertinib trong giai đoạn này hứa hẹn cải thiện đáng kể thời gian sống không bệnh và giảm nguy cơ tái phát xa.

Nghiên cứu ADAURA – Bước ngoặt lịch sử

Thiết kế nghiên cứu

• Loại nghiên cứu: Pha III, ngẫu nhiên, mù đôi, đa trung tâm quốc tế.

• Đối tượng: 682 bệnh nhân NSCLC giai đoạn IB–IIIA (AJCC 7th edition), có đột biến EGFR (exon 19 deletion hoặc L858R), đã phẫu thuật triệt căn.

• Can thiệp: Osimertinib 80 mg/ngày so với giả dược, tối đa 3 năm.

• Tiêu chí đánh giá chính: DFS (disease-free survival) ở nhóm giai đoạn II–IIIA.

• Tiêu chí phụ: DFS toàn bộ, OS (overall survival), di căn xa (đặc biệt là não), an toàn và chất lượng sống.

Kết quả nghiên cứu (theo NEJM và cập nhật tại ESMO 2023)

• DFS (Disease-Free Survival):

  • Nhóm giai đoạn II–IIIA: HR = 0.17; p < 0.001.

  • Riêng giai đoạn IIIA: HR = 0.12 – tương ứng giảm 88% nguy cơ tái phát.

• Di căn não:

  • Giảm tới 82% nguy cơ xuất hiện di căn não so với giả dược.

• Sống toàn bộ (OS):

  • Cập nhật 2023: HR = 0.49; p = 0.0004.

  • Tỷ lệ sống 3 năm: 94% với Osimertinib so với 73% với giả dược.

Đánh giá an toàn

• Tác dụng phụ phổ biến: tiêu chảy (46%), phát ban (38%), khô da (36%), viêm miệng (13%).

• Phần lớn ở mức độ 1–2; rất ít trường hợp phải ngừng thuốc.

• Không có tăng tỷ lệ viêm phổi hay biến chứng nghiêm trọng.

Ý nghĩa lâm sàng

• ADAURA đã thay đổi hoàn toàn chiến lược điều trị bổ trợ sau phẫu thuật.

• Osimertinib không chỉ làm giảm nguy cơ tái phát mà còn kéo dài rõ rệt thời gian sống.

• Đặc biệt hiệu quả trong phòng ngừa di căn não – vấn đề đặc trưng ở bệnh nhân EGFR+.

• Được phê duyệt bởi FDA, EMA và khuyến cáo mạnh mẽ trong hướng dẫn NCCN.

So sánh với các liệu pháp bổ trợ khác

Trước khi ADAURA ra đời, việc sử dụng TKI EGFR sau mổ chủ yếu dựa vào dữ liệu từ các nghiên cứu như SELECT, EVAN, CTONG1104 (ADJUVANT). Tuy nhiên, các thuốc TKI thế hệ 1 như gefitinib và erlotinib không cải thiện rõ ràng OS và có nguy cơ tái phát não cao.

Osimertinib, nhờ vào khả năng vượt qua hàng rào máu não, đã chứng minh vượt trội cả về DFS lẫn OS, giúp nâng tầm điều trị cá nhân hóa lên một chuẩn mực mới.

Vị trí của Osimertinib trong điều trị bổ trợ giai đoạn III

Sau phẫu thuật hoàn toàn

• Dành cho bệnh nhân có EGFR exon 19 del hoặc L858R.

• Bắt đầu dùng Osimertinib sau khi hoàn tất hóa trị bổ trợ (nếu có chỉ định).

• Thời gian dùng: 3 năm.

Vai trò của xét nghiệm EGFR

• Xét nghiệm đột biến EGFR nên được thực hiện sớm, ngay khi chẩn đoán NSCLC giai đoạn IB–IIIA.

• Có thể sử dụng mô phẫu thuật hoặc mẫu máu (liquid biopsy).

• Là điều kiện tiên quyết để chỉ định Osimertinib.

Hướng dẫn cập nhật từ NCCN và ESMO

• NCCN 2024–2025: Khuyến cáo Osimertinib là chuẩn điều trị bổ trợ sau mổ cho bệnh nhân EGFR+ giai đoạn IB–IIIA.

• ESMO: Hỗ trợ sử dụng Osimertinib như điều trị chuẩn, đặc biệt với bệnh nhân có nguy cơ cao tái phát hoặc di căn não.

Kết luận và khuyến nghị thực hành

Osimertinib đang là lựa chọn không thể thiếu trong chiến lược điều trị bổ trợ ung thư phổi giai đoạn III EGFR+. Với kết quả nổi bật từ nghiên cứu ADAURA, thuốc này đã chứng minh hiệu quả vượt trội cả về kéo dài thời gian sống không bệnh lẫn cải thiện tỷ lệ sống toàn bộ.

Bác sĩ lâm sàng cần:

• Chủ động chỉ định xét nghiệm EGFR từ sớm.

• Lựa chọn Osimertinib đúng thời điểm (sau mổ, sau hóa trị bổ trợ).

• Theo dõi sát tác dụng phụ nhưng không quá lo ngại vì thuốc dung nạp tốt.

Với Osimertinib, bệnh nhân NSCLC giai đoạn III EGFR+ đang có cơ hội sống lâu hơn, sống khỏe hơn và ít nguy cơ tái phát hơn – một bước tiến lớn trong cá nhân hóa điều trị ung thư phổi hiện đại.

Cần tư vấn chuyên sâu về các thuốc điều trị ung thư phổi:
- ThS – BS Trần Khôi
- Bệnh viện Phổi Hà Nội – 44 Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng
- Zalo: 0983 812 084 – Hotline: 0913 058 294
- Facebook: Bác sĩ Trần Khôi
- Kênh YouTube: Thạc sĩ Bác sĩ Trần Khôi – Chữa bệnh ung thư phổi