KÍCH THƯỚC KHỐI U VÀ BỔ TRỢ SAU MỔ GIAI ĐOẠN 1

Kích thước khối u ảnh hưởng thế nào đến điều trị bổ trợ sau phẫu thuật ung thư phổi giai đoạn 1?

Giới thiệu: Tổng quan điều trị ung thư phổi giai đoạn 1

Ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) giai đoạn 1 là giai đoạn sớm nhất, khi khối u còn khu trú trong nhu mô phổi và chưa có bằng chứng xâm lấn hạch hay di căn xa. Ở giai đoạn này, tiên lượng sống thêm rất khả quan nếu bệnh nhân được phẫu thuật triệt để. Tuy nhiên, không phải tất cả bệnh nhân giai đoạn 1 đều có nguy cơ tái phát thấp. Nhiều yếu tố tiên lượng xấu vẫn có thể xuất hiện ngay cả trong giai đoạn sớm, trong đó kích thước khối u là một trong những yếu tố được chứng minh ảnh hưởng mạnh nhất đến nguy cơ tái phát và quyết định chỉ định điều trị bổ trợ sau phẫu thuật.

Phẫu thuật triệt để vẫn là nền tảng trong điều trị NSCLC giai đoạn 1, đặc biệt là cắt thùy phổi (lobectomy) hoặc cắt phân thùy (segmentectomy) trong các trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, với những bệnh nhân có nguy cơ cao – như khối u lớn hơn 3 cm, xâm lấn mạch máu, phân bào cao hoặc đột biến gen – điều trị bổ trợ (adjuvant therapy) sau mổ cần được cân nhắc nghiêm túc để giảm nguy cơ tái phát.

Kích thước khối u trong hệ thống phân loại TNM

• Từ phiên bản TNM thứ 8, khối u được phân nhóm T1 nếu có kích thước ≤3 cm, chia thành T1a (≤1 cm), T1b (1–2 cm) và T1c (2–3 cm).

• T2a (3–4 cm) và T2b (4–5 cm) thuộc giai đoạn IB–IIA, đánh dấu một bước ngoặt về nguy cơ tái phát dù không có xâm lấn hạch.

• Từ nhóm giai đoạn IB trở đi, các hướng dẫn bắt đầu xem xét vai trò của hóa trị bổ trợ, đặc biệt nếu khối u >4 cm hoặc kèm yếu tố nguy cơ.

Vì sao khối u lớn làm tăng nguy cơ tái phát?

1. Gánh nặng tế bào ác tính cao hơn

    Khối u càng lớn thì số lượng tế bào ung thư càng nhiều, làm tăng khả năng tồn tại các tế bào vi di căn sau mổ, ngay cả khi không có hạch dương tính hoặc di căn trên hình ảnh.

    Di căn vi thể (micrometastasis) – không thể phát hiện bằng chẩn đoán hình ảnh – chính là nguyên nhân quan trọng dẫn đến tái phát dù đã phẫu thuật thành công.

2. Khả năng xâm lấn mô lân cận

    Khối u lớn có khả năng xâm lấn màng phổi, mạch máu, thần kinh hoặc cấu trúc phế quản trung tâm cao hơn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng cắt bỏ triệt để, mà còn mở đường cho tế bào ác tính lan tràn theo đường máu hoặc bạch huyết, tạo ổ di căn sau mổ.

3. Đặc điểm mô học thường ác tính hơn

    Các khối u lớn thường đi kèm với mức độ biệt hóa thấp, tỷ lệ phân bào cao, chỉ số Ki-67 cao hoặc đột biến gen ung thư nguy hiểm. Những yếu tố này thể hiện mức độ "hung hãn" về sinh học và khả năng kháng điều trị của khối u.

4. Bằng chứng từ thử nghiệm lâm sàng

    Trong nghiên cứu CALGB 9633, bệnh nhân có u >4 cm sau mổ, nếu được điều trị hóa trị bổ trợ (cisplatin + vinorelbine), có cải thiện đáng kể thời gian sống toàn bộ (OS) so với nhóm chỉ mổ đơn thuần. Điều này khẳng định: kích thước khối u là yếu tố tiên lượng độc lập và hướng dẫn chỉ định điều trị bổ trợ.

Kết luận

Kích thước khối u trong ung thư phổi giai đoạn sớm không chỉ đơn thuần là con số dùng để phân loại TNM, mà còn là chỉ dấu sinh học có giá trị tiên lượng và điều trị. Các khối u >3 cm, đặc biệt >4 cm, dù chưa di căn hạch, vẫn có nguy cơ tái phát cao và cần được đánh giá nghiêm túc cho điều trị bổ trợ.

Bệnh nhân giai đoạn IB hoặc IIA có u lớn cần được hội chẩn đa chuyên khoa để cân nhắc:

• Hóa trị bổ trợ sau mổ

• Liệu pháp đích (nếu có đột biến EGFR)

• Theo dõi sát tái phát bằng hình ảnh định kỳ

Việc cá thể hóa điều trị, dựa trên kích thước u, đặc điểm mô học và đột biến gen, chính là chìa khóa để cải thiện tiên lượng lâu dài cho bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn sớm.

Thông tin liên hệ tư vấn chuyên sâu

- Thạc sĩ – Bác sĩ Trần Khôi
- Bệnh viện Phổi Hà Nội – 44 Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng, Hà Nội
- Zalo: 0983 812 084 – Hotline: 0913 058 294
- Facebook: Bác sĩ Trần Khôi
- YouTube: Thạc sĩ Bác sĩ Trần Khôi – Chữa bệnh ung thư phổi