Các loại ung thư phổi: Hiểu đúng để điều trị đúng

    Ung thư phổi là một trong những loại ung thư nguy hiểm nhất hiện nay, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, ung thư phổi đứng trong top đầu về số ca mắc mới mỗi năm. Tuy nhiên, ít người biết rằng ung thư phổi không phải là một bệnh duy nhất, mà bao gồm nhiều loại khác nhau. Mỗi loại có đặc điểm riêng về tiến triển, mức độ nguy hiểm và cách điều trị.

    Việc xác định đúng loại ung thư phổi là vô cùng quan trọng. Bởi vì điều đó quyết định đến việc bệnh nhân được điều trị như thế nào, dùng thuốc gì và tiên lượng sống còn ra sao.

1. Phân loại ung thư phổi theo mô học: Nhìn vào tế bào để định hướng điều trị

    Phân loại mô học nghĩa là phân chia ung thư dựa trên hình dạng và cấu trúc của tế bào ung thư dưới kính hiển vi. Đây là bước đầu tiên và bắt buộc trong chẩn đoán xác định ung thư phổi.

Theo tiêu chuẩn quốc tế, ung thư phổi được chia thành hai nhóm chính:

1.1 Ung thư phổi không tế bào nhỏ – viết tắt là NSCLC

    Đây là loại ung thư chiếm phần lớn, khoảng 80 đến 85 phần trăm các trường hợp ung thư phổi. NSCLC tiến triển chậm hơn so với tế bào nhỏ và thường có nhiều cơ hội để điều trị trúng đích hoặc dùng thuốc miễn dịch. Nhóm này được chia thành 3 phân nhóm nhỏ chính:

a) Ung thư biểu mô tuyến – Adenocarcinoma

Đây là loại phổ biến nhất trong nhóm NSCLC và hiện cũng là loại ung thư phổi thường gặp nhất hiện nay, kể cả ở người không hút thuốc.

• Bắt nguồn từ tế bào tuyến nằm ở ngoại vi phổi

• Thường phát triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ở giai đoạn đầu

• Dễ di căn xa, đặc biệt đến xương, não, tuyến thượng thận

• Là loại ung thư thường có các đột biến gen như EGFR, ALK, ROS1, BRAF… nên có thể điều trị bằng thuốc đích

Ung thư tuyến là loại mà người bệnh thường có hy vọng điều trị hiệu quả dài hạn nhất nếu được chẩn đoán sớm và có đột biến phù hợp.

b) Ung thư biểu mô tế bào vảy – Squamous cell carcinoma

Loại này liên quan nhiều đến hút thuốc lá, thường gặp ở nam giới lớn tuổi có tiền sử hút thuốc lâu năm.

• Xuất phát từ các tế bào lát phủ trong đường dẫn khí lớn

• Thường xuất hiện ở vùng trung tâm phổi gần rốn phổi

• Có thể gây ho kéo dài, ho ra máu, tắc nghẽn khí quản

• Ít có đột biến điều trị được bằng thuốc đích như EGFR hay ALK

Điều trị chủ yếu của loại này là hóa trị, miễn dịch hoặc kết hợp cả hai, tùy theo biểu hiện PD-L1 trên mô ung thư.

c) Ung thư tế bào lớn – Large cell carcinoma

Đây là loại hiếm gặp hơn, chiếm dưới 10 phần trăm NSCLC. Tế bào ung thư nhìn dưới kính hiển vi có kích thước lớn, không biệt hóa rõ ràng như tuyến hay vảy.

• Phát triển nhanh

• Dễ di căn sớm

• Chẩn đoán khó khăn, thường cần nhuộm mô miễn dịch để xác định chính xác

Mặc dù không phổ biến, nhưng loại tế bào lớn thường được xếp vào nhóm nguy cơ cao vì khó kiểm soát nếu không điều trị kịp thời.

1.2 Ung thư phổi tế bào nhỏ – viết tắt là SCLC

    Đây là loại ung thư đặc biệt, chiếm khoảng 15 đến 20 phần trăm số ca. Tế bào ung thư có kích thước nhỏ, tăng sinh rất nhanh và dễ di căn sớm.

• Gắn liền với hút thuốc lá – gần như tuyệt đối chỉ gặp ở người hút thuốc

• Phát triển cực kỳ nhanh, có thể tăng gấp đôi kích thước chỉ trong vài tuần

• Di căn sớm đến gan, não, tủy xương

• Đáp ứng tốt với hóa trị ban đầu nhưng dễ tái phát

SCLC thường không có đột biến gen điều trị bằng thuốc đích, và miễn dịch có thể có hiệu quả nhất định khi kết hợp hóa trị. Tuy nhiên, tiên lượng sống còn ngắn hơn nhiều so với nhóm NSCLC.

2. Vì sao phân loại mô học lại cực kỳ quan trọng?

    Phân loại ung thư phổi không chỉ để biết tên bệnh, mà quan trọng hơn là giúp:

• Lựa chọn phác đồ điều trị chính xác: ví dụ ung thư tuyến EGFR dương tính có thể dùng Osimertinib, trong khi ung thư vảy chủ yếu dùng hóa miễn dịch

• Dự đoán diễn tiến bệnh: ung thư tế bào nhỏ tiến triển nhanh hơn ung thư tuyến

• Xác định khả năng đáp ứng thuốc đích hoặc miễn dịch

• Hướng dẫn thêm các xét nghiệm chuyên sâu khác: gen, PD-L1, MSI…

3. Phân biệt bằng cách nào?

    Để phân loại mô học, bác sĩ cần có mẫu mô bệnh phẩm từ phổi hoặc các vị trí di căn. Các bước thường gồm:

• Sinh thiết xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn CT

• Nội soi phế quản sinh thiết qua đường hô hấp

• Chọc hút dịch màng phổi nếu có tràn dịch

• Sinh thiết hạch di căn cổ, trung thất hoặc xương

    Sau đó, mô sẽ được nhuộm và quan sát dưới kính hiển vi để xác định loại tế bào. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ còn chỉ định thêm nhuộm miễn dịch mô học để tăng độ chính xác, ví dụ như TTF-1 cho ung thư tuyến, P40 cho tế bào vảy…

4. Kết luận: Biết rõ loại ung thư phổi để không điều trị sai hướng

    Mỗi loại ung thư phổi mang đặc điểm khác nhau và cần phác đồ riêng. Việc xác định đúng loại mô học là bước đầu tiên và quan trọng nhất để mở ra cánh cửa điều trị đúng, đặc biệt trong kỷ nguyên cá thể hóa điều trị ngày nay.

    Khi được chẩn đoán ung thư phổi, người bệnh nên chủ động hỏi bác sĩ về loại mô học cụ thể, xét nghiệm gen và các chỉ điểm sinh học liên quan. Điều này giúp bác sĩ chọn đúng thuốc, bệnh nhân hiểu rõ tình trạng của mình và có kế hoạch điều trị hiệu quả, lâu dài hơn.

    Hãy nhớ: Biết mình đang điều trị loại ung thư nào là bước đầu tiên để chiến thắng bệnh!

Cần tư vấn chuyên sâu về các thuốc điều trị ung thư phổi:
- ThS – BS Trần Khôi
- Bệnh viện Phổi Hà Nội – 44 Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng
- Zalo: 0983 812 084 – Hotline: 0913 058 294
- Facebook: Bác sĩ Trần Khôi
- Kênh YouTube: Thạc sĩ Bác sĩ Trần Khôi – Chữa bệnh ung thư phổi